Calendula

Calendula officinalis

De calendula, ook bekend als de goudsbloem, is een veelzijdige plant die al eeuwenlang wordt gebruikt voor geneeskrachtige en cosmetische doeleinden. Met zijn krachtige bestanddelen en brede toepassingen blijft calendula een van de meest geliefde kruiden voor zowel traditionele als moderne gezondheidszorg.

In deze blog bespreken we de oorsprong van de plant, hoe je deze thuis kunt kweken, de belangrijkste bestanddelen en hun interactie met het menselijk lichaam.

Geschiedenis van calendula

Calendula officinalis, beter bekend als goudsbloem, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de oudheid. De plant werd al door de oude Egyptenaren gewaardeerd om zijn verjongende eigenschappen, terwijl de Romeinen en Grieken hem gebruikten voor geneeskrachtige en cosmetische doeleinden. In de Middeleeuwen werd calendula vaak verwerkt in zalven en theeën om wonden te behandelen en ontstekingen te verminderen. Daarnaast had de bloem een symbolische betekenis; hij werd geassocieerd met de zon en stond symbool voor warmte en vreugde.

Vandaag de dag wordt calendula wereldwijd gebruikt in zowel traditionele als moderne geneeskunde vanwege zijn veelzijdige toepassingen.

Hoe en waar groeit calendula?

Calendula officinalis is een eenjarige plant die oorspronkelijk uit Zuid-Europa en het Middellandse Zeegebied komt. Tegenwoordig groeit de plant in veel delen van de wereld, vooral in gematigde klimaten. Hij gedijt goed in zonnige gebieden met goed doorlatende, voedzame grond. Calendula is een sterke plant die bestand is tegen verschillende weersomstandigheden, waardoor hij zowel in de volle grond als in potten op een balkon kan worden gekweekt. De feloranje of gele bloemen bloeien doorgaans van het vroege voorjaar tot de herfst, afhankelijk van het klimaat en de verzorging.

Hoe groei je calendula thuis?

Zaadjes of plant, kopen of ruilen

Je kunt calendulazaad kopen of een jonge plant kopen bij een tuincentrum. De meeste mensen kiezen voor een plant, omdat het kweken van zaad enige tijd kan duren.

In sommige dorpen en steden zijn er planten-ruil evenementen te vinden of kleine stands op markten, wie weet kan jij jouw creaties delen of ruilen met anderen!

Zaai calendulazaadjes in het vroege voorjaar, direct in de grond of in potten. Zorg ervoor dat de grond los en goed doorlatend is. Bedek de zaadjes met een dun laagje aarde en geef voorzichtig water. Binnen één tot twee weken zullen de eerste scheuten tevoorschijn komen, mits ze voldoende licht en warmte krijgen.

Standplaats

Calendula houdt van een zonnige plek, maar kan ook in halfschaduw groeien. Zorg ervoor dat de plant minstens zes uur zonlicht per dag krijgt voor een optimale bloei. Hoewel de plant niet veeleisend is, groeit hij het best in vruchtbare, licht vochtige grond met een goede drainage. Overbemesting kan leiden tot minder bloemen en meer bladgroei, dus gebruik organische compost in plaats van kunstmest.

Water en onderhoud

Calendula heeft regelmatig water nodig, vooral tijdens droge periodes, maar de grond mag niet drassig worden. Geef de plant water aan de basis om schimmelvorming op de bladeren te voorkomen. Verwijder regelmatig uitgebloeide bloemen om de bloei te stimuleren en snoei de plant lichtjes indien nodig. Dit zorgt ervoor dat de plant langer blijft bloeien en gezond blijft.

Bescherming en verzorging

Om calendula op een biologische manier gezond te houden, kun je compost of mulch gebruiken om de bodem vochtig en voedzaam te houden. De plant trekt nuttige insecten aan, zoals bijen en lieveheersbeestjes, die helpen bij de bestuiving en het bestrijden van plagen. Mocht er toch sprake zijn van bladluizen of schimmels, gebruik dan een natuurlijke oplossing zoals een mengsel van water en neemolie of een zachte zeepoplossing.

Oogsten en bewaren

De bloemen kunnen geoogst worden zodra ze volledig open zijn. Knip ze voorzichtig af en droog ze op een donkere, goed geventileerde plek om hun geneeskrachtige eigenschappen te behouden.

Gedroogde calendulablaadjes kunnen worden gebruikt voor thee, oliën, zalven of cosmetische toepassingen. Door regelmatig te oogsten, stimuleer je de plant om nieuwe bloemen te produceren.

Belangrijke bestanddelen van calendula

Calendula bevat een breed scala aan actieve bestanddelen die bijdragen aan de geneeskrachtige werking van de plant.

  • Flavonoïden: Antioxidanten die helpen bij het neutraliseren van vrije radicalen en ontstekingsremmende eigenschappen hebben.
  • Carotenoïden: Pigmenten die de bloemen hun heldere kleur geven en bijdragen aan de gezondheid van de huid en ogen.
  • Saponinen: Natuurlijke stoffen met antimicrobiële en ontstekingsremmende effecten.
  • Etherische oliën: Aromatische oliën met antiseptische en genezende eigenschappen.

De combinatie van bestanddelen maakt de bloem bijzonder geschikt voor de verzorging van de huid en het ondersteunen van het immuunsysteem.

Interactie van calendula met het menselijk lichaam

Calendula wordt vooral gebruikt vanwege zijn ontstekingsremmende, antibacteriële en wondhelende eigenschappen. Dankzij deze bestanddelen wordt de goudsbloem traditioneel gebruikt voor verschillende gezondheidsdoeleinden en wordt het vaak verwerkt in crèmes, zalven en tincturen voor bijvoorbeeld:

  • Huidverzorging: De ontstekingsremmende en antiseptische eigenschappen maken het effectief bij de behandeling van huidproblemen zoals wonden, eczeem en uitslag.
  • Wondgenezing: Goudsbloem bevordert de regeneratie van de huid en wordt vaak toegepast op snijwonden en brandwonden om genezing te versnellen.
  • Spijsvertering: Inwendig gebruik kan helpen bij het verlichten van maag- en darmklachten. Calendulathee wordt traditioneel gebruikt om spijsverteringsklachten te verlichten en het immuunsysteem te ondersteunen.

Bronnen:

  • Barnes, J., Anderson, L. A., & Phillipson, J. D. (2007). Herbal Medicines. Pharmaceutical Press.
  • Wichtl, M. (2004). Herbal Drugs and Phytopharmaceuticals. CRC Press.
  • European Medicines Agency (EMA). Assessment report on Calendula officinalis L.
  • National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH).

Disclaimer: Deze informatie is uitsluitend bedoeld voor educatieve doeleinden en vervangt geen medisch advies.